طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی ؛ فرایند ساخت‌وساز یک بنا، مجموعه‌ای از تخصص‌های مهندسی را شامل می‌شود که هر یک نقش حیاتی در پایداری، ایمنی و کارایی نهایی ساختمان ایفا می‌کنند. در این میان، طراحی تاسیسات برق ساختمان از جمله مهمترین بخش‌هاست که مستقیماً با امنیت جانی و مالی افراد و عملکرد صحیح کلیه سیستم‌های الکتریکی سر و کار دارد. رعایت دقیق اصول و ضوابط نظام مهندسی در این مرحله، نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه تضمین‌کننده کیفیتی است که در بلندمدت از بروز مشکلات و هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کند.
جایگاه طراحی تاسیسات برق در نظام مهندسی ساختمان
نظام مهندسی ساختمان در ایران، به منظور ساماندهی و ارتقاء کیفیت خدمات مهندسی در صنعت ساختمان، قوانین و مقرراتی را وضع کرده است که تمامی مراحل طراحی، نظارت و اجرای پروژه‌ها را در بر می‌گیرد. طراحی تاسیسات برق نیز به عنوان یکی از رشته‌های اصلی هفت‌گانه مهندسی (معماری، عمران، مکانیک، برق، شهرسازی، نقشه‌برداری، ترافیک)، تحت نظارت و کنترل دقیق این سازمان قرار دارد. هدف از این نظارت، اطمینان از مطابقت طرح‌ها با مبحث 13 مقررات ملی ساختمان و سایر آیین‌نامه‌های مربوطه است. این رویکرد تضمین می‌کند که طرح‌های الکتریکی، علاوه بر جنبه‌های فنی و اقتصادی، از حیث ایمنی و پایداری نیز در بالاترین سطح قرار گیرند.
لزوم دریافت تاییدیه نظام مهندسی برای طرح‌های برق
دریافت تاییدیه از سازمان نظام مهندسی استان مربوطه، مرحله‌ای ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی برای تمامی پروژه‌های ساختمانی است. بدون این تاییدیه، نه تنها امکان دریافت پروانه ساخت وجود ندارد، بلکه اجرای غیراستاندارد می‌تواند منجر به بروز حوادث ناگوار و تحمیل جریمه‌های سنگین قانونی شود. فرآیند تاییدیه شامل بررسی دقیق نقشه‌ها، محاسبات و مستندات توسط کارشناسان نظام مهندسی است تا اطمینان حاصل شود که تمامی جزئیات فنی، ایمنی و استانداردهای لازم رعایت شده‌اند. این مرحله، شبیه به مرحله کنترل کیفیت نهایی در تولید تجهیزات صنعتی است، جایی که هرگونه نقص می‌تواند کل خط تولید را متوقف کند. اهمیت این تاییدیه به قدری است که می‌توان آن را به مثابه اخذ گواهی استاندارد برای یک محصول صنعتی دانست؛ بدون آن، محصول قابلیت عرضه در بازار را نخواهد داشت.
مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان: ستون فقرات طراحی برق
مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان با عنوان “طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمان‌ها”، جامع‌ترین و مهمترین سند بالادستی برای مهندسان برق در ایران است. این مبحث، تمامی جنبه‌های طراحی، انتخاب تجهیزات، نصب و راه‌اندازی سیستم‌های الکتریکی را پوشش می‌دهد و شامل جزئیات فنی دقیق در مورد:
- حفاظت در برابر برق‌گرفتگی: از طریق سیستم‌های ارتینگ، تجهیزات حفاظتی (مانند کلید محافظ جان) و رعایت فواصل ایمنی استاندارد.
- انتخاب هادی‌ها و کابل‌ها: بر اساس جریان مجاز، افت ولتاژ مجاز، نوع کاربری، شرایط محیطی و روش‌های نصب.
- سیستم‌های سیم‌کشی: شامل روش‌های مجاز لوله‌گذاری، داکت‌کشی و کابل‌کشی، به همراه ضوابط مربوط به اندازه لوله‌ها و تعداد سیم‌های مجاز در هر لوله.
- حفاظت در برابر اضافه جریان: با استفاده از فیوزها و کلیدهای مینیاتوری مناسب، و همچنین کلیدهای محافظ جان (RCCB/RCBO) برای حفاظت تکمیلی.
- طراحی سیستم‌های جریان ضعیف: از جمله تلفن، شبکه، اعلام حریق، دوربین مداربسته، آنتن مرکزی و سیستم‌های صوتی، با تاکید بر جداسازی از مدارهای قدرت.
- تابلوهای برق: نحوه طراحی داخلی تابلوها، جانمایی صحیح تجهیزات، رعایت فواصل ایمنی و نحوه سیم‌بندی.
- سیستم‌های تامین برق اضطراری: شامل ژنراتورها و UPS، و نحوه اتصال آن‌ها به شبکه داخلی ساختمان.
- سیستم‌های روشنایی اضطراری: برای تامین نور در مسیرهای خروج اضطراری و پله‌ها در زمان قطع برق.
رعایت دقیق مبحث ۱۳، نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه ضامن ایمنی، بهره‌وری، پایداری و طول عمر تاسیسات برقی ساختمان خواهد بود. نادیده‌گرفتن این مقررات می‌تواند منجر به خطرات جبران‌ناپذیری شود.
مراحل طراحی تاسیسات برق ساختمان طبق ضوابط نظام مهندسی
طراحی تاسیسات برق یک فرآیند گام به گام و مهندسی شده است که هر مرحله آن باید با دقت و طبق اصول نظام مهندسی انجام شود. این مراحل به دقت و دانش فنی بالایی نیاز دارند تا طرح نهایی، هم از نظر عملکردی کارآمد باشد و هم الزامات ایمنی را برآورده سازد.
۱. جمع‌آوری اطلاعات و نیازسنجی اولیه
اولین گام در هر پروژه طراحی، درک کامل از ماهیت پروژه و نیازهای کارفرماست. این مرحله اساسی، پایه و اساس یک طراحی موفق را تشکیل می‌دهد:
- نقشه‌های معماری: بررسی دقیق پلان‌ها، مقاطع، نماها و جزئیات معماری برای درک فضاهای مختلف، کاربری‌ها، محدودیت‌های فضایی، ارتفاعات سقف و محل قرارگیری درب و پنجره‌ها. این اطلاعات به جانمایی دقیق تجهیزات و مسیرهای کابل‌کشی کمک می‌کند.
- کاربری ساختمان: تعیین دقیق اینکه ساختمان مسکونی، تجاری، اداری، درمانی، آموزشی، صنعتی یا ترکیبی از این‌هاست. هر یک از این کاربری‌ها دارای بارهای الکتریکی متفاوت، الزامات ایمنی خاص و استانداردهای مصرف انرژی منحصر به فردی هستند. برای مثال، یک بیمارستان نیازمندی‌های بسیار دقیق‌تری نسبت به یک ساختمان مسکونی در زمینه تامین برق اضطراری و سیستم‌های حفاظتی دارد.
- تعداد واحدها و ساکنین/کارکنان: برای تخمین بارهای مصرفی کلی، تعداد کنتورهای لازم، و طراحی سیستم‌های ارتباطی و اعلام حریق متناسب با ظرفیت.
- امکانات خاص مورد نیاز: شناسایی و ثبت درخواست‌های ویژه کارفرما، مانند سیستم‌های هوشمند (BMS/Smart Home)، آسانسور، پله‌برقی، چاه ارت اختصاصی، ژنراتور اضطراری، UPS، سیستم‌های کنترلی خاص، سیستم‌های امنیتی پیشرفته و … . این امکانات اغلب نیاز به طراحی تخصصی و مدارات مجزا دارند.
- بررسی بستر موجود (در صورت بازسازی یا توسعه): اگر پروژه شامل بازسازی، توسعه یا بهینه‌سازی یک ساختمان موجود باشد، وضعیت تاسیسات موجود باید به دقت بررسی شود تا نقاط قوت و ضعف شناسایی شده و طراحی جدید با سیستم‌های فعلی همخوانی داشته باشد.
۲. محاسبات بار الکتریکی و سایزینگ تجهیزات
این مرحله قلب فرآیند طراحی است و دقت در آن برای عملکرد صحیح و ایمن سیستم ضروری است. محاسبات صحیح از بروز مشکلاتی مانند افت ولتاژ، گرم شدن کابل‌ها و قطع مداوم فیوزها جلوگیری می‌کند:
- محاسبه مجموع بارهای مصرفی: تخمین دقیق مجموع توان مصرفی تمامی وسایل الکتریکی (شامل روشنایی، پریزهای عمومی و اختصاصی، موتورها، لوازم آشپزخانه، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی، آسانسور و هرگونه تجهیزات برقی دیگر) در هر فضا و سپس جمع‌بندی برای کل ساختمان، با در نظر گرفتن ضرایب همزمانی و دیماند.
- محاسبه جریان نامی و اتصال کوتاه: تعیین جریان نامی مورد نیاز هر مدار و سپس محاسبه جریان‌های اتصال کوتاه در نقاط مختلف شبکه. این محاسبات برای انتخاب صحیح و مطمئن کلیدهای حفاظتی (مانند فیوزها، کلیدهای مینیاتوری (MCB)، کلیدهای اتوماتیک (MCCB) و کلیدهای هوایی (ACB)) با قدرت قطع مناسب حیاتی است.
- محاسبه افت ولتاژ: اطمینان از اینکه ولتاژ در انتهای دورترین مصرف‌کننده در محدوده مجاز (معمولاً بین ۲ تا ۵ درصد افت) قرار دارد تا عملکرد صحیح وسایل برقی تضمین شود و از آسیب به آن‌ها جلوگیری شود.
- سایزینگ کابل‌ها و هادی‌ها: انتخاب سطح مقطع مناسب کابل‌ها و هادی‌ها بر اساس جریان مجاز، افت ولتاژ، روش نصب (هوایی، زیرزمینی، داخل لوله)، دمای محیط و نوع حفاظت در برابر اضافه جریان.
- تعیین ظرفیت کنتور اصلی و پست برق (در صورت لزوم): بر اساس مجموع بار کل ساختمان و با هماهنگی شرکت برق منطقه‌ای. برای ساختمان‌های بزرگ یا صنعتی، ممکن است نیاز به طراحی پست برق اختصاصی باشد.
- محاسبات سیستم ارتینگ: طراحی سیستم زمین برای حفاظت از جان افراد در برابر برق‌گرفتگی و حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه ولتاژهای ناگهانی. این شامل تعیین ابعاد چاه ارت، نوع الکترودها و مقاومت زمین است.
- محاسبات سیستم صاعقه‌گیر: در صورت نیاز و بر اساس ارتفاع و موقعیت ساختمان، طراحی سیستم حفاظت در برابر صاعقه برای جلوگیری از خسارات ناشی از برخورد مستقیم صاعقه.
۳. طراحی نقشه‌های اجرایی (فاز ۲)
پس از انجام تمامی محاسبات، نوبت به ترسیم نقشه‌های اجرایی دقیق می‌رسد که راهنمای تیم اجرا در سایت خواهند بود و شامل تمامی جزئیات لازم برای پیاده‌سازی سیستم می‌شوند:
- نقشه‌های روشنایی: شامل جانمایی دقیق چراغ‌ها (انواع روشنایی عمومی، دکوراتیو، اضطراری)، کلیدهای کنترل روشنایی، مسیرهای لوله‌گذاری و سیم‌کشی مدارهای روشنایی.
- نقشه‌های پریزهای برق و تلفن/شبکه: محل دقیق و ارتفاع نصب پریزهای برق تک‌فاز و سه‌فاز، پریزهای تلفن و شبکه، مدارهای تغذیه آن‌ها و مسیر کابل‌های مربوطه.
- نقشه‌های سیستم‌های جریان ضعیف: شامل نقشه‌های دقیق جانمایی و مسیر کابل‌کشی برای سیستم‌های اعلام حریق (دتکتورها، آژیرها، شستی‌ها، پنل مرکزی)، دوربین مداربسته (محل دوربین‌ها، NVR/DVR)، آنتن مرکزی، آیفون صوتی و تصویری، سیستم‌های صوتی و هرگونه سیستم هوشمند دیگر.
- نقشه‌های تک‌خطی و تابلوهای برق: شامل دیاگرام‌های تک‌خطی برای تابلوهای اصلی (MDB) و فرعی (SDB)، جزئیات ساخت تابلوها (ابعاد، نوع ورق، درجه حفاظت)، لیست دقیق تجهیزات داخلی تابلوها (کلیدها، فیوزها، کنتاکتورها) و نحوه سیم‌بندی داخلی.
- نقشه‌های سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر: جانمایی دقیق الکترودهای زمین، مسیر سیم ارت، نقطه اتصال به بدنه تجهیزات، و جزئیات نصب صاعقه‌گیر (میله صاعقه‌گیر، هادی‌های نزولی، اتصالات).
- جداول مشخصات فنی و لیستوفر: شامل لیست دقیق تمامی تجهیزات مورد نیاز با مشخصات فنی کامل (برند، مدل، توان، جریان)، و همچنین لیستوفر (لیست مواد مصرفی) شامل برآورد دقیق میزان کابل، لوله، داکت و سایر متریال مورد نیاز برای اجرا.
۴. تهیه دفترچه محاسبات و مشخصات فنی
این دفترچه یک سند جامع و حیاتی است که تمامی جزئیات فنی و محاسباتی پروژه را در بر می‌گیرد و برای تاییدیه نظام مهندسی و همچنین به عنوان مرجع برای تیم اجرا و بهره‌برداری ضروری است. محتوای این دفترچه شامل:
- مقدمه و شرح پروژه: معرفی اجمالی پروژه و کاربری آن.
- محاسبات بار الکتریکی: جزئیات کامل محاسبات بار برای هر فضا، هر تابلو و مجموع کل ساختمان، به همراه ضرایب مربوطه.
- محاسبات افت ولتاژ و جریان اتصال کوتاه: جداول و نمودارهای مربوط به این محاسبات.
- انتخاب کابل‌ها و تجهیزات حفاظتی: دلایل انتخاب سطح مقطع کابل‌ها، نوع فیوزها و کلیدها بر اساس محاسبات.
- توضیحات فنی عمومی و خصوصی: شرح استانداردهای مورد استفاده، الزامات اجرایی، کیفیت مصالح و تست‌های لازم.
- دیاگرام‌های تک‌خطی و رایزر دیاگرام‌ها.
- لیست تجهیزات و مشخصات آن‌ها.
- جزئیات سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر.
عوامل موثر بر هزینه طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی
هزینه طراحی تاسیسات برق، به فاکتورهای متعددی بستگی دارد که تعیین تعرفه نهایی را به یک کار پیچیده تبدیل می‌کند. درک این عوامل برای کارفرمایان و مهندسان جهت برنامه‌ریزی بودجه ضروری است.
- متراژ و کاربری ساختمان: مهمترین عامل، مساحت زیربنا و نوع کاربری (مسکونی، تجاری، اداری، صنعتی، درمانی و غیره) است. پروژه‌های بزرگ‌تر و ساختمان‌هایی با کاربری‌های خاص (که نیازمندی‌های فنی و ایمنی پیچیده‌تری دارند)، نیاز به زمان و تخصص بیشتری از سوی تیم طراحی دارند و طبیعتاً تعرفه بالاتری خواهند داشت.
- پیچیدگی سیستم‌ها: وجود سیستم‌های خاص و پیشرفته مانند هوشمندسازی کامل ساختمان (BMS)، سیستم‌های مدیریت انرژی (EMS)، سیستم‌های تخصصی روشنایی، سیستم‌های امنیتی و نظارتی یکپارچه، یا نیاز به طراحی‌های خاص برای تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی پرمصرف، پیچیدگی طراحی را به شدت افزایش داده و به تبع آن، هزینه طراحی نیز بالاتر خواهد رفت.
- نوع و حجم نقشه‌ها و مستندات: تعداد و جزئیات نقشه‌های درخواستی (نقشه‌های فاز ۱، فاز ۲، نقشه‌های ازبیلت)، و نیاز به تهیه دفترچه محاسبات جامع‌تر با تحلیل‌های پیشرفته، می‌تواند بر تعرفه تأثیرگذار باشد. هرچه جزئیات و دقت مورد نیاز بیشتر باشد، زمان و تلاش بیشتری از تیم طراحی می‌طلبد.
- تعرفه‌های مصوب نظام مهندسی: سازمان نظام مهندسی ساختمان هر ساله تعرفه‌هایی را برای خدمات طراحی و نظارت اعلام می‌کند که بر اساس متراژ زیربنا و گروه ساختمانی (الف، ب، ج، د) تعیین می‌شوند. این تعرفه‌ها مبنای اصلی قیمت‌گذاری خدمات مهندسی در چارچوب قانونی هستند و رعایت آن‌ها برای مهندسان دارای پروانه الزامی است.
- موقعیت جغرافیایی پروژه: تعرفه‌ها ممکن است در استان‌ها و شهرهای مختلف ایران، اندکی متفاوت باشند. این تفاوت‌ها معمولاً بر اساس شرایط اقتصادی محلی، سطح تقاضا و سیاست‌های داخلی سازمان نظام مهندسی هر استان تنظیم می‌شوند.
- تخصص و تجربه طراح: مهندسان و شرکت‌های با سابقه و شهرت بالا در زمینه طراحی الکتریکال، که تجربه کار در پروژه‌های پیچیده و متنوع را دارند، ممکن است تعرفه بالاتری داشته باشند. اما کیفیت و دقت کار آن‌ها، و همچنین توانایی‌شان در ارائه راهکارهای بهینه و جلوگیری از مشکلات اجرایی، تضمین‌کننده صرفه‌جویی در هزینه‌های بلندمدت و افزایش ایمنی پروژه است. سرمایه‌گذاری بر روی یک طراح مجرب، بازگشت سرمایه بالایی در پی خواهد داشت.
آسا نیرو انرژی: شریک قابل اعتماد شما در طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی
در فرآیند پیچیده و حساس طراحی تاسیسات برق، انتخاب یک شرکت مهندسی معتبر و متخصص، نقشی حیاتی در موفقیت پروژه دارد. شرکت آسا نیرو انرژی با در اختیار داشتن تیمی از مهندسان برق با تجربه و دانش کافی در زمینه آخرین ضوابط و مقررات نظام مهندسی، آماده ارائه خدمات جامع طراحی تاسیسات برق به کارفرمایان محترم است. ما به عنوان یک مشاور و طراح قابل اعتماد، تعهد داریم که پروژه‌های شما را با بالاترین استانداردهای فنی و ایمنی، و با رعایت کامل مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان به انجام برسانیم.
خدمات تخصصی آسا نیرو انرژی در طراحی تاسیسات برق
خدمات ما در آسا نیرو انرژی شامل تمامی مراحل طراحی تاسیسات برق، از فاز صفر (مطالعات اولیه) تا فاز ۲ (نقشه‌های اجرایی) و اخذ تاییدیه نظام مهندسی، می‌شود:
- مشاوره اولیه و نیازسنجی دقیق پروژه: در این مرحله، کارشناسان ما با بررسی دقیق نقشه‌های معماری و خواسته‌های کارفرما، نیازهای واقعی پروژه را شناسایی و بهترین راهکارهای ممکن را پیشنهاد می‌دهند.
- انجام کلیه محاسبات الکتریکی: شامل محاسبات دقیق بار الکتریکی، افت ولتاژ، جریان اتصال کوتاه، سایزینگ کابل و تجهیزات، و طراحی سیستم‌های حفاظتی.
- طراحی کامل نقشه‌های اجرایی فاز ۲: شامل نقشه‌های روشنایی، پریزها، سیستم‌های جریان ضعیف (تلفن، شبکه، اعلام حریق، دوربین مداربسته، آنتن مرکزی، آیفون)، تابلوهای برق (نقشه‌های تک‌خطی و جزئیات ساخت)، سیستم ارتینگ و صاعقه‌گیر. تمامی نقشه‌ها با نرم‌افزارهای تخصصی و با بالاترین دقت ترسیم می‌شوند.
- تهیه دفترچه محاسبات و مشخصات فنی: تهیه دفترچه جامع شامل تمامی محاسبات انجام شده، توضیحات فنی، لیست تجهیزات و استانداردها، مطابق با فرمت‌های مورد تایید نظام مهندسی.
- تهیه نقشه‌های ازبیلت: در صورت نیاز، برای پروژه‌های موجود یا پس از اتمام فاز اجرایی، نقشه‌های ازبیلت (As-Built) تهیه می‌شود که وضعیت نهایی تاسیسات اجرا شده را نشان می‌دهد.
- اخذ تاییدیه نقشه‌ها از سازمان نظام مهندسی: تیم ما مسئولیت پیگیری و رفع نقایص احتمالی در فرآیند بررسی نقشه‌ها توسط کارشناسان نظام مهندسی را بر عهده می‌گیرد تا در کمترین زمان ممکن، تاییدیه نهایی اخذ شود.
- ارائه راهکارهای بهینه‌سازی انرژی: با تمرکز بر استفاده از تجهیزات کم‌مصرف، سیستم‌های هوشمند کنترل روشنایی و دما، و طراحی‌های بهینه، به کاهش مصرف برق و هزینه‌های جاری ساختمان کمک می‌کنیم.
چرا آسا نیرو انرژی؟ تعهد به کیفیت و رعایت استانداردها
انتخاب آسا نیرو انرژی به معنای اطمینان از این است که پروژه شما توسط متخصصانی با تجربه و با رعایت کامل کلیه ضوابط و مقررات طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی انجام می‌شود. ما معتقدیم که یک طراحی صحیح و دقیق، پایه‌ای محکم برای یک ساختمان ایمن، کارآمد و بادوام است. همانطور که در طراحی هر سیستم پیچیده‌ای، جزئیات کوچک می‌توانند تفاوت‌های بزرگی ایجاد کنند، در طراحی تاسیسات برق نیز، دقت در ریزترین نکات فنی است که از بروز مشکلات بزرگ و هزینه‌های اضافی در مراحل بعدی پروژه جلوگیری می‌کند. ما در آسا نیرو انرژی به این اصول پایبندیم تا اطمینان خاطر شما را جلب نماییم.
برای دریافت مشاوره تخصصی و آشنایی بیشتر با خدمات ما در زمینه طراحی تاسیسات برق و ضوابط نظام مهندسی، می‌توانید از وبسایت ما به آدرس asaniroenergy.com بازدید کنید یا با کارشناسان ما به شماره 02126371207 تماس حاصل فرمایید. ما آماده پاسخگویی به سوالات شما و ارائه بهترین راهکارهای مهندسی هستیم.
سوالات متداول (FAQ) طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی
1. طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی چیست؟ طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی به فرآیند طراحی سیستم‌های الکتریکی ساختمان (مانند روشنایی، پریز، تابلو برق، سیستم ارتینگ و جریان ضعیف) گفته می‌شود که باید توسط مهندسان برق دارای صلاحیت و مطابق با ضوابط و مقررات سازمان نظام مهندسی ساختمان (به ویژه مبحث 13 مقررات ملی ساختمان) انجام و تایید شود.
2. چرا اخذ تاییدیه نظام مهندسی برای طرح برق ساختمان لازم است؟ اخذ تاییدیه نظام مهندسی برای طرح برق، یک الزام قانونی برای دریافت پروانه ساخت و پایان کار است. این تاییدیه تضمین می‌کند که طرح از نظر ایمنی، فنی و استانداردهای ملی، مورد بازبینی قرار گرفته و مطابق با اصول مهندسی طراحی شده است تا از بروز حوادث و مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.
3. مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان چه نقشی در طراحی تاسیسات برق دارد؟ مبحث 13 مقررات ملی ساختمان، مهمترین سند مرجع برای طراحی و اجرای تاسیسات برقی در ایران است. این مبحث تمامی جزئیات فنی مربوط به حفاظت، انتخاب تجهیزات، سیم‌کشی، طراحی تابلوها و سیستم‌های جریان ضعیف را شامل می‌شود و رعایت آن برای کلیه مهندسان و مجریان الزامی است.
4. چه عواملی بر هزینه طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی تأثیر می‌گذارند؟ عواملی مانند متراژ و کاربری ساختمان، پیچیدگی سیستم‌های مورد نیاز (مثلاً هوشمندسازی)، نوع و تعداد نقشه‌های درخواستی، و تعرفه‌های مصوب سازمان نظام مهندسی در استان مربوطه، بر هزینه طراحی تاثیرگذار هستند.
5. شرکت آسا نیرو انرژی چه خدماتی در زمینه طراحی تاسیسات برق نظام مهندسی ارائه می‌دهد؟ آسا نیرو انرژی خدمات جامعی شامل مشاوره، انجام کلیه محاسبات الکتریکی، طراحی نقشه‌های اجرایی فاز 2، تهیه دفترچه محاسبات و مشخصات فنی، و پیگیری و اخذ تاییدیه نهایی نقشه‌ها از سازمان نظام مهندسی را ارائه می‌دهد.