تهیه نقشه های as-built به معنای تهیه نقشه‌هایی است که نشان‌دهنده وضعیت و شکل نهایی یک ساختمان یا پروژه ساختمانی پس از اتمام کامل کارها و تغییرات انجام شده است. این نقشه‌ها نشان می‌دهند که اجرای واقعی پروژه چگونه بوده است و با نقشه‌های طراحی اصلی که قبل از شروع ساخت ایجاد شده‌اند مقایسه می‌شوند.

مراحل تهیه نقشه های as-built عموماً شامل موارد زیر می‌شود:

1. جمع‌آوری اطلاعات: نخستین مرحله در تهیه نقشه as-built، جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با پروژه است. این اطلاعات می‌تواند شامل نقشه‌ها و طرح‌های اصلی، گزارش‌های مهندسی، فاکتورها و گواهی‌نامه‌ها، تصاویر، و غیره باشد.

2. معاينه ميدانی: تیم تهیه نقشه باید به محل پروژه بروند و معاینه میدانی انجام دهند. آنها باید جزئیات فیزیکی و واقعی پروژه را ثبت کنند.

3. بررسی تغییرات: هرگونه تغییر اجرایی که در طول ساخت انجام می‌شود باید شناسایی و ثبت شود. این ممکن است تغییراتی در نقشه‌ها، مواد مورد استفاده، مکان‌های فیزیکی، تجهیزات و غیره باشد.

4. نقشه‌کشی: پس از جمع‌آوری اطلاعات لازم، نقشه‌های as-built به‌روزرسانی و تهیه می‌شوند. این مرحله شامل استفاده از نرم‌افزارهای CAD (Computer-Aided Design) برای ایجاد نقشه‌ها است.

5. صحت‌سنجی: تهیه‌کنندگان نقشه‌های as-built باید اطمینان حاصل کنند که نقشه‌ها دقیق و صحیح هستند و با واقعیت سازگار هستند. بنابراین، صحت‌سنجی و کنترل کیفیت بر اساس استانداردها و مقررات انجام می‌شود.

6. تحویل نهایی: پس از اطمینان از دقت و کیفیت نقشه‌ها، نقشه‌های as-built به مالک یا مدیریت پروژه تحویل داده می‌شوند.

اطلاعات به‌روز شده در نقشه‌های as-built می‌تواند برای مدیریت، تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی‌های آتی و همچنین ارائه گزارش‌ها و مستندات مورد استفاده قرار بگیرد.

ادامهٔ فرآیند تهیه نقشه های as-built شامل موارد زیر می‌شود:

7. ثبت و آرشیو: نقشه های as-built باید به‌طور کامل ثبت و در آرشیو پروژه نگهداری شوند. این اطلاعات برای استفاده‌های آینده و نیازهای مختلف مانند تعمیرات و ارتقاءهای بعدی، مدیریت تغییرات، انجام بازبینی‌های فنی و حتی انجام پروژه‌های مشابه بسیار ارزشمند خواهد بود.

8. گواهی‌نامه‌ها و مستندات: در کنار نقشه‌های as-built، ممکن است مستندات دیگری نیز از جمله گواهی‌نامه‌ها، آزمایش‌های فنی، گزارش‌های کنترل کیفیت، اطلاعات فنی تجهیزات و مواد مورد استفاده و غیره نیز ارائه شود. این مستندات نیز برای آینده حیاتی هستند و در اثبات استانداردها و مطابقت با نیازهای قانونی و صنعتی کاربرد دارند.

9. استفاده از نقشه‌های as-built: نقشه‌های as-built بعد از تهیه، در انواع پروژه‌ها و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این شامل پروژه‌های عمرانی، مسکونی، تجاری، صنعتی، نفت و گاز، برق، ارتباطات و غیره می‌شود. این نقشه‌ها برای تحلیل‌های فنی، به‌روزرسانی طرح‌ها، تعیین قطعات یدکی، انجام اصلاحات، انتقال اطلاعات به یک پیمانکار جدید و تجدید نظر در نیازهای آتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تهیه نقشه‌های as-built از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا اطلاعات دقیق و به‌روز در مورد پروژه‌ها، ساختمان‌ها و تأسیسات، از لحاظ ایمنی، تعمیر و نگهداری، بهبود عملکرد و بهینه‌سازی هزینه‌ها بسیار مهم هستند. همچنین، این نقشه‌ها به مسئولان و مدیران پروژه اجازه می‌دهند که مطمئن شوند که اجرای پروژه با طراحی اصلی مطابقت دارد و به‌درستی انجام شده است.